KONKURS ZE ZNAJOMOŚCI GWARY
KONKURS ZE ZNAJOMOŚCI GWARY
Przypominamy, że w naszej szkole realizowana jest innowacja pedagogiczna KOCHAM WIELKOPOLSKĘ.
W tym roku szkolnym zostaną zrealizowane dwa działania:
- konkurs ze znajomości gwary jutrosińskiej uczniowie klas V – VII
i nauczyciele, - gra miejska.
Zapraszamy zatem do zapoznania się ze słówkami gwarowymi. Zachęcamy również do ich zapamiętania, ponieważ już niedługo wszyscy weźmiecie udział w pisemnym konkursie ze znajomości słownika gwarowego.
M.Janura, K.Kasprzak, K.Żarczyńska
SŁOWNIK GWAROWY
A
aby – albo
adwent – adwent
ady – ale / przecież
ady idź! – to niemożliwe, daj mi spokój
ajntopf – zupa na kościach
ajzol – metalowe narzędzie
akordeon – akordeon
akuratnie – starannie
ancug – garnitur
angielka – kuchenny piec kaflowy
angryst – agrest
antrejka – przedpokój
aprykoza – brzoskwinia lub morela
B
bachać się – kąpać się
badejki – kąpielówki
baka – policzek
bamber – chłop, zwłaszcza bogaty, prostak
bana – pociąg
bejmy – pieniądze
bimba – tramwaj
blałka – wagary
blubrać – ględzić
blubry – brednie, bzdury
brachol – brat
brecha – łom
brechtać się – taplać się w wodzie
bręczeć – marudzić
brękot – maruda
bryle – okulary
bąbas – dziecko
bździągwa – pluskwa, coś małego; osoba ciągle narzekająca
C
chabas – mięso
chaps – kęs
chęchy – zarośla, krzaki, miejsce zaniedbane, podejrzane
chochla – łyżka wazowa, czerpak
chlabra – plucha, błoto
chapać – ciężko pracować
churchlać/churchać – kaszleć
cug – przeciąg, podmuch
Ć
ćmik – papieros
ćpać, ćpić – rzucać
D
deczka – kocyk, serweta
drabka – drabina
dracheta – latawiec
drygać – bać się
dudki – pieniądze
dudlać – płakać
dycht – całkiem
E
elekstryka - elektryczność
ema – dziewczyna (moja ema)
erbnąć – ukraść
F
fafoły – męty, cząstki stałe w cieczy
farynia - cukier
fefry – strach
fifny – sprytny, żartobliwy
fleja – flejtuch
frechowny – bezczelny
futer – pożywienie
fyrać/fyrnąć – uciekać, uciec
G
gajor – gęś, samiec
galat – galareta z mięsa
galoty - majtki
gamuła – gamoń
ganc – zupełnie, całkiem
gibać się, gibnąć się – kołysać się
gibać/gibnąć – dźwigać
gichnąć – nalać
giglać – łaskotać
gilejza – niezdara
gira - noga
glanc – połysk
glazejki – rękawiczki
glubka – rodzaj śliwki
głabać – kraść, brać
graitko/grajotko – instrument muzyczny
graty – rupiecie
grygolić – bazgrać
gzik/gziczka/gzika – twarożek, biały serek ze śmietaną
H
haczka – motyka
haflotać – szczekać
haj - nożyk
hazaj – zając
hejbnąć się – zdobyć się na coś
heklować – szydełkować
I
ino - tylko
istny – ten właśnie
J
jabzo - jabłko
jaczka – marynarka
jadaczka – gęba
japa – dziura w odzieży
jucha – krew
K
kanka – bańka, dzbanek
knyf – przemyślny sposób
kwirlejka – mątewka
kalafa – twarz
kałdun - brzuch
kamlot – kamień
kasta – skrzynia
kejter – pies, kundel
kierzki – krzak, krzaki
kielczyć się – śmiać się
kieloch – ząb
kipa – niedopałek
kista – skrzynia
klamot – kamień
klapsztula – podwójna kromka chleba
klara – słońce
klejdry – plotki
klymki – twarde cukierki
klopnąć – sprzedać
kluber, kluka – nos
klunkry – graty, rupiecie
knajder – malec, niedorostek
klofta – kłoda
knyp – nóż
korbol – dynia
L
laczki – obuwie domowe
lajsnąć – sprawić sobie coś, kupić
latoś – tego roku
leberka – wątrobianka
lola – kij, pałka, laska
lumpy – szmaty, ciuchy
luńt – kawałek
lury – nudy brednie
lyrać się – chwiać się
M
majty - majtki
makocz – makowiec
maluda – dziecko
marać - grzebać
miągwa – beksa, osoba płaczliwa
mieć fefry – bać się
mieć pełną rzyć – mieć wszystkiego pod dostatkiem
młodzie - drożdże
N
narychtować – przygotować, naprawić
nieusłuchany – niegrzeczny
O
oblec – włożyć
omurzyć się – pobrudzić się
opypłać się – ubrudzić się
P
pana – przebita dętka
parzybroda – zupa z kapusty
plyndz – placek ziemniaczany
poruta – wstyd
pyra – ziemniak
R
rajzować – podróżować
redyska – rzodkiewka
repeta – gęsta zupa stanowiąca jednodaniowy obiad
rojber – nicpoń, łobuziak
rychtyk/rychtyg – akurat, dokładnie, w porządku
ryczka - taborek
rumpuć – gęsta zupa jarzynowa
ryfa – gęba, mina, wyraz twarzy
rzęchy – odzież, szmaty
S
skataić się – zmęczyć się
stanik - biustonosz
stryknąć się – zderzyć się
szabel, szabelek – fasolka szparagowa
szagówki – kopytka, kluski
szajba – obłęd, bzik
szałaput – lekkomyślny, raptowny
szczun – chłopak
szkieber – Niemiec
szkieta – paznokieć
szneka z glancem – drożdżówka z lukrem
sznupa – twarz
sznytka – kromka chleba
szplin – postrzeleniec, wariat
szpryca – strzykawka
sztrykować – robić na drutach
szuszwol – brudas, człowiek nieporządny
szwung – pęd, impet, ciąg
szydera – kpiny
Ś
śrupać – chrupać, głośno gryźć
świgać – rzucać
T
taśtać – nieść
trzewiki – buty
tytka – torebka papierowa
U
uhajtnąć – uciąć, skaleczyć się
utonkać się – umoczyć się
W
wajcha – zwrotnica
wećpić – wrzucić
węborek – wiadro
winkiel – narożnik, róg
wyćpić – wyrzucić
wypindraczona – wystrojona
Z
zaklepka – zasmażka do zupy
znorać się – ubrudzić się
Ż
żgak/żgok – kolec, zadra
żybura – mętna ciecz